Katedra Notre-Dame w Rouen to nie tylko jeden z najważniejszych zabytków Normandii, ale także kluczowy punkt na mapie światowej architektury. To, co wyróżnia ją spośród wielu gotyckich katedr, to jej niezwykła historia, ewolucja stylistyczna oraz rola, jaką odegrała w sztuce, stając się muzą dla największego impresjonisty, Claude’a Moneta.
Ewolucja architektoniczna: Palimpsest stylów
Katedra w Rouen jest żywym świadectwem historii architektury, które łączy w sobie elementy z kilku stuleci. Pierwotna budowla romańska, z której zachowały się jedynie fundamenty i fragmenty krypty, została zastąpiona gotycką konstrukcją, rozbudowywaną stopniowo od XII wieku. Dzięki temu możemy zaobserwować subtelne przejścia między kolejnymi fazami gotyku:
Wczesny gotyk (XII wiek): Najstarsze części nawy głównej i transeptu charakteryzują się solidnymi, pionowymi liniami i typowymi dla tego okresu ostrołukami. Mimo późniejszych modyfikacji, wciąż można dostrzec masywność i prostotę.
Gotyk promienisty (Rayonnant) (XIII-XIV wiek): Kaplice absydy i górne części nawy to przykład stylu promienistego, który koncentruje się na maksymalnym przeszkleniu ścian. Duże okna, misternie zdobione maswerkiem i wypełnione witrażami, wpuszczają do wnętrza katedry ogromne ilości światła, tworząc spektakularny efekt.
Gotyk płomienisty (Flamboyant) (XV-XVI wiek): To właśnie ten styl dominuje w architekturze fasady zachodniej i słynnej Tour de Beurre (Wieży Masłanej). Nazwa „płomienisty” doskonale oddaje charakter detali – misternie rzeźbione, esowate linie, przypominające płomienie, zdobią portale, pinakle i ażurowe szczyty. Portal de la Calende i Portal des Libraires to mistrzowskie przykłady tego stylu, pełne figur, baldachimów i fantazyjnych zdobień.
Symbolika i technika: Tajemnice fasady
Fasada zachodnia katedry w Rouen jest bez wątpienia jej najbardziej ikonicznym elementem. Jest to jeden z najbardziej skomplikowanych i bogato zdobionych portali w całej Francji, co stanowiło wyzwanie dla ówczesnych kamieniarzy i artystów. Każdy detal ma swoje znaczenie:
Rzeźby: Portale są bogato zdobione rzeźbami biblijnymi, przedstawiającymi sceny ze Starego i Nowego Testamentu. Są to nie tylko dekoracje, ale również "biblie pauperum" (biblie dla ubogich), które w czasach powszechnego analfabetyzmu miały za zadanie edukować wiernych.
Ażurowe szczyty (flèches): Ażurowe wieże i iglice w stylu flamboyant, w tym centralna wieża, są świadectwem niezwykłego kunsztu technicznego. Ażurowa konstrukcja była lżejsza, co pozwalało na wzniesienie ich na niebotyczne wysokości.
Technika malowania na kamieniu: W wielu miejscach na fasadzie zachowały się resztki polichromii. W średniowieczu fasady były bogato malowane w jaskrawe kolory, co dodawało im jeszcze większego splendoru. Katedra, którą widzimy dzisiaj, jest jedynie cieniem swojej pierwotnej, kolorowej świetności.
Wieża Masłana: Osobliwość architektoniczna
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów katedry jest Wieża Masłana (Tour de Beurre), zwana tak, ponieważ została ufundowana z pieniędzy zebranych od wiernych, którzy wykupywali dyspensę na jedzenie masła w czasie Wielkiego Postu. To unikatowy przykład gotyku, który ukazuje siłę ekonomiczną miasta i pomysłowość w finansowaniu wielkich projektów budowlanych.
Katedra w sztuce: Cykl obrazów Moneta
Nie można mówić o katedrze w Rouen bez wspomnienia o cyklu obrazów Claude’a Moneta, jednego z najważniejszych cyklów w historii impresjonizmu. W latach 1892–1894 Monet namalował ponad 30 obrazów, przedstawiając fasadę katedry o różnych porach dnia i roku, przy zmieniającym się świetle.
Impresjonistyczna rewolucja: Dla Moneta katedra nie była statycznym obiektem, ale płótnem, na którym malował światło. Jego celem nie było dokładne odwzorowanie architektonicznych detali, ale uchwycenie ulotnej chwili, efektów atmosferycznych i zmieniających się kolorów.
Wpływ na postrzeganie: Cykl Moneta radykalnie zmienił postrzeganie gotyckiej architektury. Pokazał, że historia i wiekowa kamienna konstrukcja mogą być tak samo dynamiczne i ulotne jak światło. Dzięki Monetowi katedra w Rouen stała się symbolem artystycznej wrażliwości i ewolucji sztuki.
Katedra Notre-Dame w Rouen to fascynujący przykład gotyckiej architektury, który łączy w sobie różne style, historię i sztukę. To miejsce, które nie tylko uczy o średniowiecznej technice budowlanej, ale także pokazuje, jak architektura może inspirować kolejne pokolenia artystów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz